,

 

Dziecko uzależnione od telefonu - jak temu zaradzić?

Coraz częściej spotkać można niepokojące statystyki dotyczące nadużywania smartfonów przez dzieci. Według luźnych badań aż 43% dzieci od 6 miesięcy życia do 2 lat regularnie korzysta z tabletów i telefonów. Natomiast już w przedziale wiekowych między 2-3 rokiem życie jest to 62%, a powyżej 5 lat – aż 84%. Zjawisko nadużywania Internetu i urządzeń elektronicznych otrzymało już swoją nazwę – fonoholizm. Czy jest niebezpieczne dla rozwijających się dzieci? Jak możesz sprawdzić, czy Twoja pociecha nie jest uzależniona i na czym polega udzielanie pomocy uzależnionemu dziecku?

Uzależnienie dzieci od telefonu – czy jest niebezpieczne?

Uzależnienie od telefonu to wbrew pozorom bardzo niebezpieczne zjawisko, które niesie za sobą poważne konsekwencje dla zdrowia - zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Często przyczynia się do pogorszenia kontaktów z przyjaciółmi i rodziną w momencie, kiedy jest to niezwykle ważne, ponieważ dziecko rozwija swoje zdolności społeczne. Ponadto uzależnienie dziecka od telefonu sprzyja pojawieniu się wielu nieprzyjemnych emocji takich jak ataki paniki, agresja, złość, uczucie niepokoju czy rozdrażnienie, w momencie, gdy opiekun prosi o chwilowe rozstanie z urządzeniem. Nadużywanie telefonu przyczynia się do niewyspania, zmęczenia oraz zaniedbywania obowiązków. Uzależnione dzieci często rezygnują z hobby, aktywności fizycznych czy innych rozrywek na rzecz korzystania ze smartfonu. Często się izolują oraz mają problemy z koncentracją.

U uzależnionych dzieci można też zaobserwować medyczne skutki nadużywania elektroniki, takie jak bóle głowy, pogorszenie wzroku i słuchu, nadmierne zmęczenie oraz osłabienie układu odpornościowego. Naukowcy zauważają, że dzieci po odstawieniu telefonu mają podobne objawy, jak alkoholicy, którzy postanowili zerwać z alkoholem.

Dziecko uzależnione od telefonu może nawet mieć omamy słuchowe – wydaje mu się, że słyszało dzwonek swojego smartfonu i cały czas nerwowo odblokowuje w nim ekran. Nie może powstrzymać się od korzystania z telefonu nawet podczas ważnych spotkań czy wspólnego posiłku z rodziną, przez to też zaniedbuje bliskich i ma utrudniony kontakt w relacjach rodzinnych. Uzależnione dziecko nie ma kontroli nad upływającym czasem – potrafi spędzać godziny z telefonem w ręku bez zdawania sobie z tego sprawy. Jeżeli podejrzewasz u swojego dziecka uzależnienie od telefonu, warto przyglądać się mu podczas codziennego życia, zwracając uwagę na zachowania, które mogą świadczyć o fonoholizmie, a w razie potrzeby podjąć konkretne działania.

Jak pomóc dziecku uzależnionemu od telefonu?

Według specjalistów często winę za uzależnienie dzieci od telefonu ponoszą rodzice – sami spędzają godziny przed ekranem smartfonu, tabletu czy telewizora, a jak wiadomo, dzieci są doskonałymi naśladowcami. Rodzice nierzadko puszczają bajki na smartfonie już kilkumiesięcznym maluchom, aby były spokojne, gdy przyjdą goście czy ładnie zjadły obiad. Jeżeli więc zauważysz pierwsze objawy uzależnienia, nie czekaj – im szybsze działanie, tym lepsze efekty można osiągnąć i zmniejszyć ryzyko negatywnych konsekwencji. U pociech warto też wzbudzić nowe zainteresowania lub hobby – najlepiej, jeżeli będą wymagały spędzania czasu na dworze. Dobrym pomysłem jest zapisanie dziecka na dodatkowe zajęcia sportowe – na przykład pływanie czy gry zespołowe. Dobre korzyści przynoszą też zajęcia artystyczne czy nauka gry na instrumencie.

Mózg tak małego dziecka nie jest przystosowany do tak dużej ilości bodźców. Dzieci, które zaczynają wcześnie korzystać z telefonów mają problem z mową, koncentracją. Dlatego tak bardzo warto odwlekać moment, w którym damy dziecku telefon czy włączymy bajkę na tablecie. Pokażmy mu najpierw, ile jest pięknych i cudownych rzeczy w rzeczywistym świecie. Tak, żeby później wiedziało, że poza wirtualną rzeczywistością istnieje też ta prawdziwa! Przede wszystkim jednak, postaraj się też „wylogować”.

 

Odłóż telefon, gdy spędzasz czas z dzieckiem. Twoja uwaga i zaangażowanie w wspólne spędzanie czasu to najlepsze co możesz dać dziecku!

Bibliografia:
1. Hilda Burke, „Jak rozpoznać i pokonać uzależnienie od smartfona”, wyd. Zwierciadło, 2021
2. Agnieszka Ogonowska, „Uzależnienie medialne. Uwarunkowania, leczenie, profilaktyka”, 2018
3. https://zdrowie.wprost.pl/psychologia/uzaleznienia/10344921/uzaleznienie-od-smartfona-u-dziecka-sygnaly-i-objawy.html 
4. https://www.youtube.com/watch?v=xUZKwdP5CMY

Opracowała: mgr Żaneta Urbanowska

  

 

 

 

 

 

O nauce czytania i przygotowaniu do  pisania

Ewa Zielińska

 

 Do czytania garną się dzieci  pięcioletnie, a nawet czteroletnie. Interesują się książeczkami, napisami na szyldach i reklamach, pytają o nazwy liter, same próbują  je  łączyć w wyrazy,  a wyrazy w zdania. Wczesne zainteresowanie nauką czytania  i pisania świadczy o znakomitych możliwościach umysłowych dziecka. Nie oznacza to jednak, że  namawiam dorosłych do tego, aby zmuszali na przykład pięciolatka do nauki czytania i pisania, jeżeli dziecko tego nie chce. Wszystko zależy tu od  stopnia dziecięcych zainteresowań. Tak się zwykle dzieje, że dzieci interesują się tym, co jest na miarę ich możliwości poznawczych  i wykonawczych. Dlatego, gdy dziecko garnie się do nauki czytania i pisania należy  je wspierać w opanowaniu tych  trudnych  umiejętności, gdyż im wcześniej je opanuje, tym większe będzie miało szanse w odniesieniu sukcesów w nauce szkolnej.

 Dzieci w przedszkolu przygotowują się do nauki czytania i pisania podczas zabaw, zajęć, sytuacji edukacyjnych. Natomiast intensywnie  uczą się tych umiejętności w pierwszym roku edukacji szkolnej. Dla każdego dziecka dobrze przygotowanego do szkoły w zakresie czytania  i pisania  nabywanie tych umiejętności  nie będzie trudne.

Dziecko rozpoczynające naukę w klasie pierwszej  powinno między innymi:

- określać kierunki oraz miejsca na kartce papieru i  rozumieć sens poleceń typu: Narysuj kółeczko w prawym górnym rogu kartki ......, Rysuj szlaczek , zaczynając od lewej strony kartki....;

- uważnie patrzeć, aby rozpoznać i zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach;

- mieć sprawne ręce oraz dobrą koordynację wzrokowo - ruchową ( współpraca ręki i oka), która jest potrzebna  na zajęciach plastyczno - technicznych i w nauce pisania;

-interesować się czytaniem i pisaniem oraz ma być do tego dobrze przygotowane;

-  interesować się książkami, słuchać opowiadań, baśni itp. oraz  rozmawiać na ich temat;

- układać krótkie zdania,  dzielić  je na wyrazy, wyrazy na sylaby oraz wyodrębniać głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;

- rozumieć sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz innych symboli, a także odczytywać krótkie podpisy pod obrazkami, napisy na szyldach itp.

 

ZABAWY  ROZWIJAJĄCE  PERCEPCJĘ  SŁUCHOWĄ

 

Ćwiczenia słuchowe

1.Rozpoznawanie instrumentów po dźwięku - np. gitarę, talerze, pianino, flet, cymbałki, w różnej kolejności;

2.Wsłuchanie się w ciszę - wyłapywanie dźwięków z otoczenia, np. kapanie wody, tykanie zegara, szum samochodu, granie radia;

3.Rozpoznawanie i naśladowanie głosów zwierząt, dźwięków wydawanych przez przedmioty;

4.Naśladowanie ilości i tempa uderzeń, np. ołówkiem w stół, zaczynając od kombinacji 3-4 uderzeń (. ..), (. . . ), (...), (. .. ..), (... .). Dziecko powinno być przesłonięte od osoby prowadzącej ekranem, aby nie wspomagało się wzrokiem;

5.Odtwarzanie za pomocą układów graficznych (klocków, kredek) tempa i ilości uderzeń;

6.Wyklaskiwanie rytmu piosenki, wierszyka;

 

Ćwiczenia słuchowe ułatwiające naukę czytania i pisania (ćwiczenia słuchu fonematycznego)

 

1. “Zgadnij, jaki wyraz powiedziałam(-em) sylabami”, np.:

R. Ka-ro-li-na                 Dz. Karolina

R. sa-mo-chód                Dz. samochód    itp.

 

2. Podział wyrazów na sylaby

“Podziel na sylaby wyrazy” (dziecko rytmicznie klaszcząc wypowiada podane wyrazy), np.:

R. samolot                      Dz. sa-mo-lot

R. rower                         Dz. ro-wer        itp.

 

3. Podział wyrazów na sylaby ilustrowany kartonikami, przeliczanie sylab w wyrazach

“Ułóż tyle kartoników, ile sylab słyszysz w następujących wyrazach” (kartoniki to kartka papieru pocięta na kwadraty równej wielkości), np.:

R. kwiatek                       Dz. █  █

R. Dominika                   Dz. █  █  █  █     itp.

 

4. Wyróżnianie głoski w nagłosie  (pierwsza głoska w wyrazie)

“Podaj wyraz, który zaczyna się na głoskę ( w którym na początku słyszysz gloskę) , np.:

R. “s”                             Dz. samolot, samochód

R. “m”                           Dz. mama, Mateusz   itp.

 

5. Wyodrębnianie pierwszych głosek w wyrazach.

Rodzic wymienia kilka nazw przedmiotów, owoców. Zadaniem dziecka jest wysłuchanie i powiedzenie, jaką głoskę słychać pierwszą, np.:

R. okno                                    Dz. “o”

R. arbuz                                   Dz. “a”

R. banan                                  Dz. “b”   itp.

 

6. “Zgadnij, jaki wyraz powiedziałam (-em) głoskami”, np.:

R. r-y-b-a                                 Dz. ryba

R. k-o-m-a-r                            Dz. komar

R. l-a-l-k-a                              Dz. lalka       itp.

 

7. Podział wyrazów na głoski

Klaszcząc dziecko dzieli na głoski wyrazy:

R. nos                                      Dz. n-o-s

R. koza                                    Dz. k-o-z-a

R. sowa                                   Dz. s-o-w-a    itp.

 

8. Przeliczanie głosek w wyrazach

“Ile glosek słyszysz w wyrazach?”, np.:

R. las                                      Dz.-3

R. kura                                   Dz.-4              itp.

 

9. Tworzenie graficznego modelu dźwiękowej budowy wyrazu

“Narysuj tyle kółek ile głosek słyszysz w wyrazach, np.: dom, nos, sowa, itp.

 

9.  Tworzymy domino głoskowe.

    Tworzymy ciąg wyrazów w taki sposób, aby ostatnia głoska poprzedniego wyrazu

    była zarazem pierwszą głoską następnego np.

     burak – kapelusz – sznur – rower – radio – oset – telefon – nogi – igła –ananas

     Uwagi:

     →  jest to dobra zabawa wzbogacająca słownik, gdyż jeśli rodzic poda słowo,

           którego dziecko nie zna, to jest doskonała okazja, aby je wyjaśnić;

 

10. Zabawa w rymy.

    Dziecko podaje słowa rymujące się z podanym słowem np.

    rama – mama, dama, sama, rama, jama, lama, tama, gama;

    kotek – młotek, płotek, psotek, kołowrotek;

    gala – fala, sala, hala, lala;

    mina – lina, ślina, wina, modelina, malina, glina, Halina;

    kawa – ława, strawa, potrawa, trawa, murawa;

    fasola – Jola, wola, niewola, Lola, Tola, pola, rola, topola;

    kasa – klasa, kolasa, trasa, rasa, masa, hasa.

 

11. Układanie słów z pierwszych głosek usłyszanych słów.

    Mówimy pierwsze słowo, a dziecko wyodrębnia pierwszą głoskę / może głośno /  

    i stara się ją zapamiętać. Mówimy drugą nazwę  i kolejne, a dziecko stara się je

    wszystkie zapamiętać, by następnie złożyć je w nowy wyraz np.

   kino – oko – tama →  kot

   wilk – owca – domek – aparat  →  woda

   kapusta – obrazek – garnek – usta – telefon  →  kogut

 

  Uwagi:

   →  początkowo w zabawie stosujemy 3 słowa, stopniowo zwiększając ich  ilość

         w zależności od tego, jak dziecko radzi sobie z tworzeniem nowego słowa.

 

12. Ćwiczymy zapamiętywanie ciągów słownych.

    Jest to ćwiczenie koncentracji i wrażliwości słuchowej. Dziecko słucha słów,

    a następnie powtarza je zachowując tę samą liczbę i kolejność oraz poprawność

    brzmieniową np.

    Wyrazy mogą być oparte na związku logicznym / podobna tematyka /

    łyżka – nóż – widelec – talerz – miska

    stół – taboret – krzesło – fotel – kanapa

   ogród – drzewa – gałęzie – liście – owoce – pestki

    Wyrazy mogą być bez związku logicznego np.

    sól – but – miód – koza – okno

    kolacja – mydło – jabłko – zegar – las

    Uwagi:

    →  jeżeli dziecko ma trudności z zapamiętaniem słów, można zacząć od

          podawania 3, stopniowo zwiększając liczbę.

    →  należy pamiętać o tym, że dziecko szybciej zapamiętuje krótkie wyrazy,

          jedno czy dwusylabowe, niż dłuższe, a więc od takich należy zaczynać.

 

13. Układanie zdań z usłyszanych słów.

    Dziecko wysłuchuje kilka „ rozsypanych” słów / 4-5 /, z których powinno ułożyć

    zdanie np.

    mama, obiad, Kasi, gotuje  →  Mama Kasi gotuje obiad.

    w piłkę, dzieci, na boisku, grają  →  Dzieci grają w piłkę na boisku.

    jest, potrzebny, podczas, parasol, deszczu  →  Parasol jest potrzebny podczas

    deszczu.

 

14. Układanie opowiadania.

   Konieczne jest uważne słuchanie i kontynuowanie myśli nawiązujące do

   poprzednio usłyszanej. Ćwiczenie rozwija umiejętność tworzenia spójnego i

   logicznego opowiadania. Dziecko na zmianę z drugą osobą / lub kilkoma / podaje

   kolejne, wymyślone zdania na określony temat, zachowując logiczną  całość np.

   osoba: „ Na dworze jest piękna, wiosenna pogoda”.

   dziecko: „ Świeci słońce „

   osoba: „ Na trawnikach pojawiły się przebiśniegi”.

   dziecko: „ Widziałam również żółte i niebieskie krokusy”.

   osoba: „ Na drzewach i krzewach pojawiły się pąki” itd

15. Różnicowanie wyrazów podobnie brzmiących np. półka-bułka, kosa-koza

16. Zabawa w dobieranie wyrazów na określoną głoskę, tworzenie ciągów wyrazowych - („Teraz będziemy mówić wyrazy na literę a” itp.)